XXV EDYCJA OLIMPIADY WIEDZY O ŻYWIENIU I ŻYWNOŚCI 2020/2021
Nasi uczniowie Michał Broniek kl. 3A oraz Dawid Szymków kl. 2A dostali się do etapu okręgowego XXV edycji Olimpiady Wiedzy o Żywieniu i Żywności, który odbędzie się dnia 04.12.2020r. Przed nimi stoi trudne wyzwanie, ponieważ będą rywalizować o dostanie się do etapu centralnego z 612 osobami, które zakwalifikowały się do etapu okręgowego z ponad 300-u szkół. Stawka jest wysoka, osoby, które zostaną laureatami bądź finalistami zostają zwolnione z postępowania kwalifikacyjnego na wyższe uczelnie, a jest ich, aż 34 m.in. Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, Akademia Morska w Gdyni, Politechnika Gdańska, Politechnika Koszalińska, Politechnika Łódzka, czy Uniwersytet Przyrodniczy w Krakowie.
Tematem przewodnim Olimpiady jest “Cukrzyca- leczenie i prewencja dietą”. Jest to bardzo ważny temat, ponieważ coraz więcej osób boryka się z chorobami cywilizacyjnymi takimi jak: otyłością, nadwagą, insulinoopornością, miażdżycą, czy właśnie cukrzycą, która jest do nich zaliczana. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization- WHO) wynika, że na świecie żyje ponad 400 mln osób z cukrzycą, przy czym prawie połowa z nich jest niezdiagnozowana, więc warto na to zwrócić uwagę i uświadomić sobie powagę sytuacji. Cukrzyca nieleczona może prowadzić do zaburzenia czynności i uszkodzenia różnych narządów, w szczególności oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń. Główną przyczyną tych chorób jest nieaktywny tryb życia oraz brak świadomości na temat zdrowego odżywiania. Więcej na ten temat mogą powiedzieć nasi uczniowie, którzy przystąpią do Olimpiady.
Cukrzyca jest niejednolitą chorobą metaboliczną o różnych podłożach, ale głównym mianownikiem w przypadku cukrzycy jest stale podwyższony poziom glukozy we krwi, czyli tzw. Hiperglikemia. Prowadzi ona tak, jak zostało wspomniane wcześniej do uszkodzenia wielu narządów w organizmie, przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca, rozwoju miażdżycy kończyn dolnych oraz neuropatii, zwłaszcza obwodowych i układu autonomicznego, co z kolei powoduje nieprawidłowe działanie układu pokarmowego, moczowego czy tkanki skórnej, co wiąże się z różnymi infekcjami. Najczęściej występującym typem cukrzycy w społeczeństwie jest cukrzyca typu 2, która rozwija się głównie przez nieprawidłowe odżywianie i nieaktywny tryb życia. Niestety dotyka to coraz więcej młodych osób, takich jak my, które więcej czasu zaczynają spędzać przed komputerem, telefonem albo konsolą nie zwracając uwagi na swoje zdrowie. Rozpoznania cukrzycy dokonuję się na podstawie laboratoryjnego stężenia glukozy we krwi. Próbkę od pacjenta pobiera się na czczo, a więc 8-14godz. od ostatniego posiłku. Dodatkowo wykonuję się takie testy jak: doustny test tolerancji glukozy (OGTT) oraz pomiar glikemii przygodnej, a na podstawie wyników lekarz stwierdza u pacjenta cukrzycę. Jeżeli zaobserwujemy u siebie objawy hiperglikemii takie jak: suchość w ustach, wzmożone pragnienie, apatia, częste oddawanie moczu, senność, chroniczne zmęczenie to warto jest udać się do lekarza albo na badania, aby sprawdzić, czy nie mamy cukrzycy albo stanu przedcukrzycowego. Pytanie, jak zapobiec tym chorobom? Odpowiedź jest prosta. Musimy zacząć dbać o siebie i swoje zdrowie, nie tylko fizyczne, ale i psychiczne. Szczególnie w tym trudnym dla nas okresie. Dlatego mamy kilka najważniejszych wskazówek na czym skupić największą uwagę.
Do tego przyda nam się Piramida Żywienia, która została stworzona, aby zobrazować ludziom, jak powinni układać swój jadłospis oraz na czym powinni skupić swoją uwagę. Jak możemy zaobserwować podstawą Piramidy Żywienia jest aktywność fizyczna. Nie ukrywajmy, ale jest to jedna z najważniejszych rzeczy, ponieważ człowiek aktywniejszy to człowiek zdrowszy. Poprawienie funkcji poznawczych, lepsze skupienie, lepiej pracujący mózg, lepsze zapamiętywanie, zwiększony poziom hormonów szczęścia, polepszenie wyglądu, obniżenie poziomu stresu, zwiększenie wchłaniania składników odżywczych, a to tylko część benefitów, które możemy uzyskać włączając do swojego codziennego życia nutkę aktywności fizycznej. Zalecane od WHO jest, aby każdy człowiek podejmował minimum 150min aktywności fizycznej w tygodniu. To tylko 150min, a naprawdę potrafi dać wiele dobrego. Każdy może wybrać aktywność dla siebie: pływanie, spacer, jazda na rowerze, gry zespołowe jest wiele możliwości. Teraz jest okres, gdzie mnóstwo czasu spędzamy przy komputerze, a sami wiecie, jak to wpływa na naszą sprawność. Bolący kręgosłup, szyja, problemy z postawą, spięte nogi to częste objawy długiego i nieprawidłowego siedzenia przy komputerze. Mamy przerwę w lekcji, pracy? Wykorzystajmy ją na przewietrzenie się, wykonanie kilku ćwiczeń mobilizujących. Dzięki temu nasz organizm nam kiedyś za to podziękuję.
Tuż za aktywnością fizyczną mamy owoce i warzywa, a to jest rzecz, która dla naszego zdrowia jest kluczowa. WHO zaleca spożywanie 400g warzyw i owoców dziennie. To jest 1 pomidor, 1 jabłko i na przykład marchewka. Wydaję się bardzo mało, a niektórzy ludzie i tak nie potrafią tego przejeść. Może przekonają was do tego benefity, które niosą za sobą owoce i warzywa. Można je spożywać na surowo bądź lekko przetworzone.
- Zmniejszają ryzyko wielu chorób (w tym wspominanej cukrzycy typu 2).
- Dostarczają mnóstwo niezbędnych witamin i minerałów potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.
- Poprawiają nasze zdolności fizyczne, coś dla sportowców (sok z buraków, szpinak i rukola ze względu na zawartość azotanów mogą poprawić naszą wydolność).
- Pomagają w walce z nadwagą i otyłością.
- Są bardzo smaczne i możemy umieszczać je w każdym posiłku.
- Produkty te stanowią główne źródło witamin (przede wszystkim witaminy C, β-karotenu, folianów), składników mineralnych, błonnika oraz naturalnych przeciwutleniaczy, tzw. antyoksydantów, które usuwają szkodliwe dla organizmu wolne rodniki tlenowe.
Jest jeszcze wiele więcej pozytywnych wartości, ale reasumując. Warzywa i owoce to podstawa naszej diety, wrzucajcie je do posiłków i pamiętajcie o różnorodności, a jestem pewien, że będziecie czuć się dużo zdrowsi i sił wam przybędzie.
Następnym etapem są produkty pełnoziarniste takie jak: płatki owsiane, pieczywo żytnie, brązowe ryże, makarony jest to lepsza alternatywa niż produkty pszenne, ponieważ zawierają więcej błonnika co wpływa na perystaltykę jelit, składników odżywczych, lepiej kontrolują glikemię i bardziej wypływają na sytość. Oczywiście produkty pszenne również mogą gościć w naszej diecie, ale warto skupić uwagę, aby przeważały produkty pełnoziarniste.
Później mamy nabiał. Produkty mleczne są najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia – składnika niezbędnego do budowy zdrowych kości i zębów. Produkty te zawierają również pełnowartościowe białko oraz witaminy i składniki mineralne. Zalecana do spożycia ilość produktów mlecznych to przynajmniej 3–4 szklanki mleka, które można częściowo zastąpić innymi wartościowymi produktami, takimi jak: jogurt naturalny, kefir, maślanka, ser. Nabiał zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, zmniejsza ryzyko wystąpienia otyłości w dzieciństwie, zmniejsza wystąpienie raka piersi, czy zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób ukł. sercowo-naczyniowego
Zostało nam spożywanie chudego mięsa, ryb, jaj, nasion roślin strączkowych oraz wybieranie tłuszczów roślinnych zamiast zwierzęcych. Przynajmniej dwa razy w tygodniu warto zjeść ryby, przede wszystkim morskie. Zawierają one cenne dla zdrowia wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które odgrywają zasadniczą rolę w rozwoju i prawidłowym funkcjonowaniu mózgu, układu nerwowego i wzroku. Ryby są również doskonałym źródłem białka i składników mineralnych, w tym jodu.
Jaja można jeść kilka razy w tygodniu – są skoncentrowanym źródłem składników odżywczych, m.in. białka, witamin, składników mineralnych i lecytyny.
Dobrym źródłem białka w diecie są nasiona roślin strączkowych, m.in. fasoli, zielonego groszku, soczewicy i bobu. Stanowią doskonałą alternatywę dla mięsa.
Spożywanie tłuszczów zwierzęcych, które są bogate w tłuszcze nasycone oraz TRANS są przyczyną wielu chorób, dlatego warto jest zamienić je na oliwę z oliwek, olej rzepakowy, orzechy, nasiona, które są bogate w kwasy omega-3 i omega-6, a one niwelują ryzyko rozwoju wielu chorób.
Na co warto jeszcze zwrócić uwagę?
1.Unikajcie produktów przetworzonych. Wiadomo, dla komfortu psychicznego warto od czasu do czasu zjeść coś co lubimy. Może to być czekolada, lody, jakaś bułka słodka, ale warto jest redukować ich ilość. Szczególnie, że teraz można samemu robić pyszne ciasta, przekąski, które są bardzo słodkie i odżywcze.
2.Ogranicz spożycie soli.
3.Dbaj o sen, który jest niesamowicie ważny dla naszego rozwoju i regeneracji.
4.Dbaj o nawodnienie.
Tak więc mamy już koniec podstaw, które chcieliśmy przekazać. Trzymajcie się ich, bazujcie na nich i dbajcie o swoje zdrowie, a na pewno Wasze życie się poprawi. Będziecie mieć więcej energii do spełniania swoich marzeń, celów, nauki czy czegokolwiek. A wiadomo, że ta energia w tym czasie się przyda się nam wszystkim!
Kategoria: Bez kategorii
